Historia karate

Karate jest wytworem Okinawańczyków i ich wielowiekowej historii. W momencie kształtowania się karate na Okinawie – Królestwo Ryukyu było państwem. Ponieważ dzisiaj Okinawa należy do Japonii, karate mylnie utożsamiane jest z wytworem Japończyków. Prawdą jest, że również i Japończycy rozprzestrzeniali karate na świecie, ale oni zapominają, że ta sztuka walki została przeniesiona do Japonii z Okinawy. Japończycy zapominają, że zawsze byli, są i będą tylko bardziej lub mniej zdolnymi uczniami karate, bo ich nauczyciele – mistrzowie pozostają w dalszym ciągu tylko na Okinawie.

Chotoku Kyan i jego uczniowie

Na Okinawie od wieków istniała sztuka walki Te. Była ona wytworem Okinawańczyków. Dokładnie nie wiadomo jak wyglądała od strony technicznej. Za twórcę karate uważa się Sokona „Bushi” Matsumurę – szefa ochrony króla Królestwa Ryukyu. Był on ekspertem okinawskiej Te, znał też chińskie ch’nan fa z okolic klasztoru Shaolin oraz Jigen-Ryu – japońską sztukę walki Klanu Satsuma. Na bazie tych trzech sztuk walki stworzył karate i nadał mu formę zbliżoną do tej jaką dzisiaj ćwiczymy.

Uczeń Matsumury – Anko Itosu zmodernizował karate i nadał mu dzisiejszą formę. W kwietniu 1901 roku rozpoczął on proces wprowadzania karate do szkół na Okinawie. Proces zatwierdzenia karate jako elementu kultury fizycznej w szkołach zakończył się w 1905 roku i zazwyczaj ta data podawana jest oficjalnie jako data wprowadzenia karate do szkół. Wprowadzenia karate do szkół było ważnym krokiem w jego historii bowiem dawało możliwość szerokiego zapoznania się z nim Okinawańczyków i przez to jego popularności i ekspansji.

Shinpan Shiroma prowadzi pokaz przed zamkiem Shuri, 1937r.

Stopniowo poczęły kształtować się różne style karate, ich wyznacznikiem określającym przynależność stylową były tak zwane kata podstawowe. Wyodrębniono cztery główne style: Shuri Te, Tomari Te, Naha Te, Uechi Ryu. Inne style były mieszaniną tych czterech grup w różnych proporcjach z technikami rodzinnymi. Dla stylu Shuri Te pochodzącym, od mistrza Anko Itosu podstawowymi kata są trzy Naihanchi, dla stylu Shuri Te pochodzącym od Chotoku Kyana podstawowym kata jest Seisan. Dla Tomari Te – stylu pochodzącego od Kosaku Matsumury kata wiodącym jest jedno kata Naihanchi. Dla stylu Naha Te pochodzącym od Kanryo Higaonny głównym kata jest Sanchin. Wreszcie dla Uechi Ryu stylu mistrza Kanbuna Uechi podstawowymi są trzy kata: Seisan, Sanchin i Sanseiryu.

Rozpowszechnianie się karate poza Okinawę rozpoczęło się w roku 1899, kiedy to Okinawańczycy rozpoczęli emigrację na Hawaje. Od 1902 r. rozpoczęła się emigracja Okinawańczyków z Hawajów do Kalifornii, a w 1907 r. do krajów Ameryki Południowej. Pierwszymi znanymi mistrzami, którzy rozpowszechniali karate poza Okinawą byli: Yabu Kentsu (1919 r. Los Angeles, USA oraz 1927-28 r. Hawaje), Hohan Soken (1925 r. Argentyna), Chojun Miyagi (1934 r. Hawaje). Nieco później bo dopiero w poczatkach lat 20 karate zostało przeniesione z Okinawy do Japonii przez mistrzów: Choki Motobu (1921 r. Tokyo), Gishin Funakoshi (1922 r. Tokyo), Kenwa Mabuni (1928 r. Tokyo) oraz Kanken Toyama (1930 r. Tokyo).

Shuguro Nakazato

Katsuya Miyahira

Choki Motobu

Pierwsze formalne stowarzyszenie karate zostało założone w maju 1917 r. w domu mistrza Kenwa Mabuni w Shuri na Okinawie. Chomo Hanashiro, Yabu Kentsu, Chojo Oshiro, Gishin Funakoshi, Anbun Tokuda, Shinpan Shiroma, Masazumi Tokumura i Hoko Ishigawa i Chojun Miyagi założyli stowarzyszenie pod nazwą Karate Kenkyu Kai. W 1918 r. zostaje nakręcony pierwszy film dokumentalny o karate, występują w nim mistrzowie ze stylu Naha Te. W 1924 r. powstaje w Naha Karate Klub zakladają go: Chojun Miyagi, Juhatsu Kyoda, Jinan Shinzato, Koki Shiroma, Chotoku Kyan, Keiyo Madanbashi i Choki Motobu. W marcu 1926 r. z połączenia obu tych stowarzyszeń powstaje Okinawa Karate Club, który jest pierwszą formalną organizacją w historii karate. W 1930 r. Okinawa Karate Club – organizacja zrzeszająca różne style karate zostaje przyjęta do Okinawskiego Stowarzyszenia Atletycznego. 8 grudnia 1933 r. Okinawa Karate Club zostaje przyjęty do Dai Nippon Butoku Kai w Japonii i wtedy to karate zostaje oficjalnie uznane za gałąź japońskiego budo.

Choki Motobu wraz z uczniami

Choki Motobu wraz z uczniami

25 października 1936 r. odbyło się w Naha na Okinawie w Showa Kaikan spotkanie wybitnych autorytetów karate. Celem spotkania było określenie dróg rozwoju dla karate. Organizatorem spotkania była okinawska gazeta „Ryukyu Shinpo”. W obradach uczestniczyli mistrzowie karate: Chomo Hanashiro, Choki Motobu, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chotoku Kyan, Juhatsu Kyoda, Chojun Miyagi, Chotei Oroku, Genwa Nakasone oraz 11 zaproszonych gości reprezentujących elity Prefektury Okinawy. Dyskutowano nad zatwierdzeniem nazwy karate pisanej jako „pusta ręka” (zapis ten jako pierwszy użył mistrz Chomo Hanashiro już w 1905 r.). Zaproponowano aby dodać do nazwy karate przyrostek „do” by pełna nazwa sztuki walki powstałej na Okinawie brzmiała Karate Do. Dyskutowano nad sposobem przeprowadzenia unifikacji kata. Rozmawiano o konieczności usystematyzowania skali stopni, wymagań egzaminacyjnych i tytułów instruktorskich.

Mówiono o wzrastającej pozycji karate na świecie i przywódczym charakterze Prefektury Okinawy w dalszym jego rozwoju. W styczniu 1937 roku powstaje Okinawa Prefectural Karate-do Promotion Society, którą to organizację zakładają styliści różnych szkół karate: Yabu Kentsu, Chomo Hanashiro, Chotoku Kyan, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chojun Miyagi, Jukatsu Kyoda, Chojo Maeshiro oraz Genwa Nakasone. Organizacja podejmuje końcowe decyzje zainicjowane na spotkaniu w 1936 r.

II Wojna Światowa spowodowała śmierć wielu ludzi związanych z karate na Okinawie. Po wojnie każda szkoła podążała w innym kierunku – nie istniała żadna unifikacja każde dojo żyło we własnym świecie i było zbyt zajęte sobą aby pojąć próbę wypełnienia pustki w karate spowodowanej wojną. Style i szkoły karate na Okinawie pozostawały w izolacji i bez związków ze sobą. Mimo to karate okinawskie zaczęło stawać się międzynarodowym i bardzo popularnym. Międzynarodowe karate zaczęło oczekiwać od Okinawy powzięcia zdecydowanych kroków w celu zorganizowanego pokierowania ruchem karate.

Wychodząc temu naprzeciw z inicjatywy mistrza Choshina Chibany w maju 1956 r. przedstawiciele ówczesnych czterech najbardziej liczących się szkół karate na Okinawie: Choshin Chibana (Okinawa Shorin-Ryu), Kanei Uechi (Uechi-Ryu), Meitoku Yagi (Goju-Ryu) i Shoshin Nagamine (Matsubayashi-Ryu) zakładają Okinawa Karate-Do Federation.

Choshin Chibana

Kanei Uechi

Shoshin Nagamine

Meitoku Yagi

Prezydentem organizacji zostaje Choshin Chibana. Federacja obejmuje swym zasięgiem wiele organizacji stylowych, staje się koordynatorem Okinawa Karate na świecie. Wprowadza trzy tytuły instruktorskie: renshi, kyoshi i hanshi oraz skalę stopni Kyu i Dan. Wcześniej pas służył tylko do przepasania kimona i jego kolor nie miał żadnego znaczenia. Skalę stopni ustalono w zakresie 6 kyu – 10 dan. 26 lutego 1967 r. nastepuje zmiana nazwy na All Okinawa Karate-Do Federation. Prezydentem zostaje Shoshin Nagamine. W późniejszym czasie nastepuje ponowna zmiana nazwy na Okinawa Ken Karate-Do Renmei. Organizacja kontynuuje stare tradycje jednocześnie dostosowując je do obecnych czasów. W październiku 1970 r. zostaje utworzona w Japonii World Union of Karatedo Organizations. Pierwszym prezydentem zostaje Sasakawa Ryoichi. W 1985 roku organizacja zostaje przyjęta do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a w październiku 1993 r. zmienia nazwę na World Karate Federation.

Wybitni mistrzwie karate na spotkaniu w Naha, Okinawa 1937 r. (od lewej: Chotoku Kyan, Yabu Kentsu, Chomo Hanashiro, Chojun Miyagi, rząd górny: Shinpan Shiroma, Chojo Maeshiro, Choshin Chibana, Genwa Nakasone).

Juhatsu Kyoda z uczniami szkoły średniej

Obecnie karate uprawia około 60 milionów ludzi na wszystkich kontynentach. Wyróżnia się 6 podstawowych styli karate: Shorin-Ryu (Anko Itosu), Shorin-Ryu (Chotoku Kyan), Goju-Ryu (Chojun Miyagi), Uechi-Ryu (Kanbun Uechi), Shito-Ryu (Kenwa Mabuni), Shotokan (Gishin Funakoshi). Wszystkie te style utworzyli mistrzowie z Okinawy. Inne z uprawianych i popularnych styli są kombinacjami tych sześciu wyżej wymienionych. I tak np. Kyokushinkai (Masutatsu Oyama) to połączenie Shotokan i Goju-Ryu, a Wado-Ryu (Hironori Ohtsuka) to Shotokan z elementami Shindo Yoshin-Ryu Jujitsu. W obrębie każdego stylu funkcjonuje od kilku do kilkudziesięciu szkół karate, które posiadają własne struktury międzynarodowe.